Nəşriyyatların buraxdığı səhvlər - Qanunun tələbləri nədir?
Məlum olduğu kimi hazırda universitetlərə, eləcə də dövlət orqanlarına qəbul olunmaq üçün test mərhələsinə hazırlıqla bağlı abituriyentlər üçün, habelə dövlət qulluğu üzrə çoxsaylı test kitabları çap edilir.
Test kitablarının bol olması hər bir halda təqdirəlayiq haldır. Çünki hazırlaşanlar üçün nə qədər çox vəsait olarsa, bu, onların daha yaxşı hazırlığına imkan yaradır. Lakin təəssüf ki, bu sahədə hüquqi problemlər mövcuddur. Bu problemlərdən ən aktual olanı baradə söhbət açmaq istərdik.
Belə ki, ölkəmizdə bəzi nəşriyyatlar tərəfindən dərc edilmiş test kitablarında tərtibçilər tərəfindən “buraxılış ili”nin bilərəkdən göstərilmədiyi hallara rast gəlinir. Müəlliflər və nəşriyyatlar kitabın buraxılış ilini qeyd etməməklə bu kitabların gələcəkdə köhnə nəşr olmasını gizlədirlər. Bunun səbəbi isə, test kitablarında qanunvericilik aktlarından sualların olması, qanunvericilik aktlarına isə zamanla dəyişikliklər edilməsi ilə bağlıdır. Yüksək tirajla çap edilmiş test kitablarının alıcılıq qabiliyyəti aşağı olduqda, məlumdur ki, satış prosesi də ləngiyir. Bu zaman intervalında qanunvericiliyə edilmiş dəyişikliklər həmin kitabçalardakı məlumatları artıq yararsız hala salır və onların yenidən təkmilləşdirilmiş nəşrini zəruri edir. Bu zaman təbii ki, satılmayan əvvəlki kitabçalar maddi baxımdan müəllif və nəşriyyatlara sərf etmir. Buna görə də vəziyyətdən ən optimal, lakin qanuni olmayan çıxış yolu kimi sözügedən üsula əl atılır. Söhbət açdığımız neqativ hal cəmiyyət üzvlərinin maraqlarına ciddi xələl gətirə bilir. Çünki “buraxılış ili”nin olmaması alıcıların kitabın yeniliyini, onun aktuallığının dəyərləndirilməsini müəyyən etməyə imkan vermir. Belə olduqda isə alıcılar kitabı köhnə məzmunlu olduğunu bilmədən alır və istifadə edirlər. Bu isə abituriyentlərə, dövlət qulluğuna və ya digər dövlət orqanlarına hazırlaşanlara nəinki həmin yararsız kitabçalara pul sərf etməklə təkcə maddi zərər vurur, həm də köhnəlmiş, bəlkə də artıq keçərli olmayan məlumatlarla hazırlaşıb uğursuz nəticələrlə üzləşmələrinə səbəb olur.
Bu barədə qanunvericilik nə deyir?
Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikasında “Nəşriyyat işi haqqında” qanun qüvvədədir və bu Qanun nəşriyyat işinin ümumi prinsiplərini müəyyən edir, nəşriyyat fəaliyyətinin təşkili və həyata keçirilməsi ilə əlaqədar nəşriyyat işinin subyektləri arasında münasibətləri tənzimləyir, onların hüquq və vəzifələrini ehtiva edir. Həmin qanunun 18-ci maddəsində hazır məhsulun hər nüsxəsində mütləq göstərilməli olan “buraxılış məlumatlar”ı nəzərdə tutulmuşdur. Sözügedən maddəyə görə hazır məhsulun hər nüsxəsində aşağıdakı məlumatlar olmalıdır:
nəşriyyatın və çap məhsulunu hazırlayanın adı, ünvanı, xüsusi razılığın nömrəsi və verilmə tarixi;
buraxılış yeri və ili;
əlyazmanın yığıma verdiyi və çapa imzalandığı tarix;
hesab-nəşriyyat həcmi;
fiziki həcmi;
formatı;
səhifələrin sayı;
kağızın tipi;
şriftin növü (qarnituru);
çap üsulu;
tiraj;
qiyməti, yaxud “müqavilə qiyməti ilə” və ya “pulsuz” qeydi.
Nəşriyyat məhsullarında beynəlxalq kitab kodu, müəlliflik hüququnu göstərən nişan (işarə), standarta uyğun annotasiya, kitab təsnifatı göstəriciləri də qeyd olunmalıdır.
Buraxılış məlumatı olmayan nəşrlərin çap olunmasına yol verilmir.
“İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu istehlakçıların hüquqlarını qoruyur. Qanunun 1-ci maddəsinə görə istehlakçı dedikdə, şəxsi tələbatını ödəmək məqsədi ilə mal, iş və xidmətlərdən istifadə edən, onları alan, sifariş verən, yaxud almaq və ya sifariş vermək niyyəti olan şəxs başa düşülür.
Çap məhsullarında “buraxılış ili” kimi zəruri məlumatın bilərəkdən məqsdəli şəkildə gizlədilməsi istehlakçıların məlumatlandırılması hüququnu kobud şəkildə poza bilir ki, bu xoşagəlməz hal da alıcıları aldatmaq məqsədi güdür. Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 447-ci maddəsinə görə müvafiq tövsifedici əlamətlərlə bu hərəkətlərə yol vermiş şəxslər “İstehlakçıların hüquqlarının pozulması”na görə inzibati məsuliyyətə cəlb edilə bilərlər. Bu qanunazidd əməl xeyli miqdarda zərər vurarsa isə, belə əməlləri törətmiş şəxslər Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 200-cü maddəsinə əsasən “İstehlakçıları aldatma və ya pis keyfiyyətli məhsul istehsal etmə və satma” cinayət əməlinə görə cinayət məsuliyyətinə belə cəlb oluna bilərlər.
7-05-2023, 20:11
Bu imtahan iştirakçısı mobil telefonla tutuldu, qovuldu
30-10-2022, 19:30
Ölkədə son sutka ərzində 1 718, hazırkı dövrədək isə 7 319 300 test aparılıb.
12-04-2022, 10:20
İmtahan qalmaqalı: İki məmurun savaşı, yoxsa? - NƏ BAŞ VERİR?
28-01-2022, 19:21
Bizə Vahid Dövlət İmtahanı lazımdırmı? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
24-08-2020, 11:47
Fiziki tərbiyə və ibtidai sinif müəllimi olmaq istəyənlər üçün test imtahanları keçirilir
19-12-2018, 14:27
Ədliyyə orqanlarına qulluğa qəbulla bağlı növbəti açıq müsabiqə elan edilir
7-12-2024, 17:11
Hətta az doza alkoqol da bu xəstələri öldürər - Həkim DANIŞDI
7-12-2024, 17:08
Bakıya 3 gün leysan yağacaq
7-12-2024, 17:00
Ekskavator 13 yaşlı qızın üstündən keçdi, sağ qaldı
7-12-2024, 16:59
İran Suriyadan QAÇIR
7-12-2024, 16:57
Soda ilə nələri təmizləmək olmaz? Bilmədikləriniz
7-12-2024, 16:51
Şəhid dəfnindən qayıdırdı, qəzada öldü
7-12-2024, 16:48
Bakıda kişi qadını aldadıb pullarını aldı
7-12-2024, 16:36
26 yaşlı qız hamamda qazdan boğulub öldü
7-12-2024, 16:31
İki günlük maqnit qasırğası PROQNOZU
5-12-2024, 21:04
Tezliklə münaqişələrin mərkəzində olacaq BÜRCLƏR
5-12-2024, 20:58
2 yeniyetmə oğlan intihar etdi
5-12-2024, 20:56
Erməni kriminal avtoritet məhkumları Ukrayana qarşı müharibəyə cəlb edir
5-12-2024, 20:54
Qapıda qalan qonaq evi yandırıb 2 nəfəri öldürdü
5-12-2024, 20:48
Kino tarixinin ən böyük izdihamı: 300 min nəfər oynadı
5-12-2024, 20:45
Evdən başı kəsilmiş qadın və kişi meyitləri TAPILDI
5-12-2024, 20:43
Qaçaqmalçı Şaxta baba axtarışa verildi
5-12-2024, 20:40
Britaniya Rusiyaya hücuma hazırlaşır – Tarix AÇIQLANDI
5-12-2024, 20:37
Bu ölkədə sahibsiz itlər evtanaziya ediləcək
5-12-2024, 20:34
Fransızlar AÇIQLADI: PSJ Osimheni istəyir
5-12-2024, 20:31
Abbas Şahmuradov Bakı həbsxanasında ÖLDÜ
5-12-2024, 20:29
FIFA 3-cü transfer pəncərəsini açır
5-12-2024, 20:28
Bakıda 50 yaşlı kişi gecəyarı avtomobil oğurladı
5-12-2024, 20:26
Qorxmaz Əlili hirslənib soyadını dəyişdi
5-12-2024, 20:24
Qurbağa zəhərini bədəninə sürtüb öldü
5-12-2024, 20:22
Vəfa Şərifovanın uşaqlarının atası birinci xanımı ilə
5-12-2024, 20:19
Fransa qarışdı - Baş nazir sabah səhər istefa verəcək
4-12-2024, 09:16
Azərbaycan məhkəməsi Francesco Banchini barədə QƏRAR VERƏCƏK
4-12-2024, 08:52
Sərkisyanın Bakı ilə bağlı şərti üzə çıxdı... - "Döyüşlər 7 gün davam etsəydi…”
4-12-2024, 08:48
Ağadadaş Ağayevin müdafiəsinə qalxdı: - "Qoy daşı günahsız olan atsın"
4-12-2024, 08:45
Bakıda maşın 58 yaşlı qadını vurdu
4-12-2024, 08:39
Bakıda kafedə qadınlar DAVA ETDİ: Xəsarət alan var
4-12-2024, 08:35
Bakıda bu yollarda sıxlıq var - SİYAHI
4-12-2024, 08:30
Putinin hədiyyə etdiyi pişik öldü
3-12-2024, 21:39
“Landmark” satışa çıxarıldı: 120 milyona
3-12-2024, 21:36
Ərini çamadana salıb öldürən qadın həbs olundu
3-12-2024, 21:32
Bu qəbilə insanlarının boyu görənləri heyrətləndirir
3-12-2024, 21:27
Boks üzrə keçmiş dünya çempionu 46 yaşında öldü
3-12-2024, 21:24
Coli və Pittin işi - məhkəmə aktyora qarşı sərt qərar çıxardı
3-12-2024, 21:20
Cənubi Koreyada hərbi vəziyyətin ləğvinə səs verildi